1. Acı acıyı, su sancıyı keser.
2. Aksi söz, insanı dinden imandan çıkarır.
3. Emanete kılıç kalkmaz
4. Arayan mevlasını da belasını da bulur.
5. Ar eden kâr edemez.
6. At, Avrat, Yurt ödünç verilmez.
7. Atta, avratta yurtta hayır vardır.
8. At olur meydan olmaz, meydan olur at olmaz.
9. Attan düşen tunç olur, eşekten düşen hınç olur.
10. Ateşle pamuk bir arada olmaz.
11. Attan iner eşeğe biner.
12. Atlar tepişir, arada eşekler ezilir.
13. Ateş yanmayan yerde duman tütmez.
14. Ayağını sıcak tut, başın serin.
15. Anamın aşı tandırın başı.
16. Aklı olana mal ne gerek, aklı olmayana mal ne gerek.
17. Allah varken gam yoktur.
18. Aptala ayan olur.
19. Ayranı yok içmeye atla gider sıçmaya.
20. Armudu say da ye elmayı soy da ye.
21. Atta karın yiğitte burun.
22. Allahın öküzü bakar iki gözü.
23. Anam babam sağ olsun el oğlu ondan tatlı.
24. Allah kulun, zapteyle deli’n.
25. Azca, çokcanın yanına.
26. Az nereye? Çoğun yanına!
27. Akıllı düşününceye kadar deli deryayı aşar.
28. Akıllı düşününceye kadar deli oğlunu evermiş.
29. Alan razı, veren razı, ne gezersin çullu tazı.
30. Arsız neden arlanır. Çul da giyse sallanır.
31. Atlıyı atından indirir (şehir insanları için söylenir)
32. Azıcık aşım, kaygusuz başım.
33. Ana gibi yar olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz.
34. Allah dağına göre kar verir.
35. Ağaç başında devlet olmaz.
36. Ayran dilenir, kepçeyi arkasına saklar.
37. Aşın bil, eşin bil, işin bil.
38. Aramakla bulunmaz, meğerki rastgele.
39. Âlimin uykusu, cahilin ibadetinden hayırlıdır.
40. At olup kuyruk mu sallayacaksın?
41. Allah hakimsiz, hekimsiz etmesin; Hakime, hekime düşürmesin.
42. Acemi nalbant kürdün eşeğinden usta olur.
43. Ayın günün parası, karanlık evin çırası.
44. Altın ufağı.

1. Baş ol da soğan başı ol.
2. Başına gelen hekimdir.
3. Başına gelmeyen bilmez.
4. Ben beyimi buraya kadar severim.
5. Bana değmeyen yılan bin yaşasın.
6. Bir günün beyliği beyliktir.
7. Bir sıçrar, iki sıçrar, üçüncüde tora düşer.
8. Boş laf karın doyurmaz.
9. Beyle gelen beydir.
10. Ben söylerim, ben dinlerim.
11. Borçlu ölmez, benzi sararır.
12. Bitmeden ağa oldu.
13. Büyük kapının büyük tokmağı olur.
14. Bu dünya bak öğren dünyasıdır.
15. Bir delinin kuyuya attığı taşı bin akıllı çıkaramaz.
16. Balık deryada büyür.

1. Can, Canandan ileri.
2. Can ciğer olmuş.
3. Cahil şeyh, şeytanın maskarasıdır.
4. Cilvesiz güzel, meyvesiz fidan.
5. Cin çalar, cingen oynar.
6. Cicom gil bize, biz cicom gile.

1. Delinin taşı tartılmaz.
2. Deli deliden, imam ölüden hoşlanır.
3. Deli söyledi akıllı inandı.
4. Deli alacadan hoşlanır.
5. Doğru dur eğri belâsını bulur.
6. Doğru duvar eğilmez.
7. Deli olmasa kargalar gözünü oyar.
8. Dilin, dilim dilim ola. (boşboğazlığın zararı için söylenir.)
9. Defe koyup çalar.
10. Dut yemiş bülbül gibi.
11. Dadı duzu yok. (tadı tuzu yok)
12. Dili balşeker, gönlü gıybet çeker.
13. Değirmenin oluğuna diksen göğermez.
14. Doğruyu aç göremezsin, eğriyi tok.
15. Değirmene gelen nöbete girer.
16. Değirmene gelenden pağaç (tuzlu ekmek) umulur.
17. Deli deliyi görünce değneğini saklar.
18. Değirmenin oluğuna tıhsalar sağ çıkar.
19. Deliye her gün bayram.
20. Değirmen yıkılmış şakşakını arar.
21. Dil kalbin tercümanıdır.
22. Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
23. Dostu yolculukta sına.
24. Dereler ıssız, beyler bellisiz.
25. Dünyanın yarısını (nazar götürmüştür)

1. Ektiğim nohut, biçtiğim nohut, şehre geldi leblebi mi oldu.
2. Eli çalar eteği oynar.
3. El eli, el de yüzü yıkar.
4. Eli işte gözü oynaşta.
5. Ekmek buldu, gagamı kaldı.
6. Emim, dayım hepsinden aldım payım.
7. Et görmeyen ciğere bayılır.
8. El atına binen tez iner.
9. El gücü ile gerdeğe girilmez.
10. El elin eşeğini yırlıya yırlaya, kendi eşeğini terleye terleye arar.
11. El’liktir her şey umulur.
12. El’in ağzı tutulmaz.
13. Elimi atsam ellisi, gülümü atsam güllüsü gelir.
14. Er kalkan, yol alır.
15. Er dayıya kız bibiye çeker.
16. Eşek yemediği otu yerse başı ağrır.
17. Ekmeği ekmekçiye ver, bir tane de üste ver.
18. El’e güne karşı ağır olmak gerekir.
19. Ebemin dediği olsun.
20. Evlerinin önü kürün, sürün orospu sürün.
21. Eşeğe gücü yetmeyen palana seğirdir.
22. Eline, beline, diline sağlam gerek.

1. Fazla mal göz mü çıkarır.
2. Fitil fitil burnundan getirir.
3. Feleğin işi dönektir, güman olmaz

1. Geçmişe mâzi, yenmişe kuzu derler.
2. Güzelin yâri, çirkinin çoru eksik olmaz.
3. Görmemişin oğlu olmuş, çekmiş ……… koparmış.
4. Güzele güveç karası.
5. Gönlü tezeğe düşmüş.
6. Gelin bildiğini işler, kaynana…… dişler.
7. Gelin atta, ya nasip! (kısmet olur mu olmaz mı)
8. Gülmenin sonu ağlamaktır.
9. Güvercinin döneğeni makbuldür.
10. Gelin altın kürsü getirmiş, çıkmış üstüne oturmuş.
11. Gamsız adam körda yatar.
12. Gambalak keklik olmuş.
13. Gençlik kuş gibidir, kadrini bilmeyen tez uçurur.
14. Gül üstüne gül koklanmaz.
15. Gökten ne yağmışsa yer götürmemiş.
16. Gelin duvakla, duvar sıvakla.

1. Havada vurur tavada yer.
2. Haberi bir çağadan, bir deliden al.
3. Ha ali veli, ha veli ali.
4. Her boyayı boyadık, fıstığı yeşil mi kaldı.
5. Hal’a git halın göresin, Hedi’ye git acından ölesin.
6. Hoş’ta düğün Mığı da sünnet.
7. Her taraf teşt.
8. Her şeyin yenisi, dost’un eskisi.
9. Her şeyin erkânı, oduncunun örkeni olmalı.
10. Harman hazır, rüzgâr nerede?
11. Hayra yor her bir düşünü.
12. Her iş sıcağı sıcağına. (Ekmek sıcağı sıcağına tutar)
13. Her geceyi kadir bil, her gördüğün hıdır bil.
14. Haklı söze kızılmaz. Haklı söze ne denir.
15. Heç, yeni bacağı yok. (tutulacak yeri yok)
16. Har vurur harman savurur.
17. Her gördüğün sakallıyı baban sanma.
18. Her şey dengi dengine gerek.
19. Her şeyin çoğu zarardır.
20. Haram’ın binası olmaz.
21. Her şeyin hayırlısını istemeli. (Bahtı baran olmasın)
22. Hocanın vurduğu yerde gül biter.

1. İnat’da bir murattır.
2. İtin canı azapta gerek.
3. İtin ayağı taştan esirgenmez.
4. İyiliğe iyilik her kişinin, kötülüğe iyilik er kişinin kârıdır.
5. İt itin imrahorudur.
6. İnek almaz dana emmez (münasebetsiz şeyler arasında münasebet aramak)
7. İnek sıçmış, gün kurutmuş olmuş Tezek.
8. İtle alâmete, kurtla kıyamete.
9. İki söz bir cadıdır.
10. İç güveyisinden orta hallıca.
11. İpin ucu picin elinde.
12. İşsiz adam meyvasız ağaç.

1. Kızdır nazdır, bin kese azdır.
2. Korku başa belâdır.
3. Kul ezkaza yürüdü.
4. Kurt dumanlı günü arar.
5. Kuştan korkan darı ekmez, ekse de hayrını görmez.
6. Kırkından sonra azanı teneşir pekler.
7. Kurdun boğazına ciğer asılmaz.
8. Komşunun tavuğu komşuya kaz, gelini kız görünür.
9. Kırkından sonra saza gelmiş.
10. Kabahat, ekseri ölendedir.
11. Kanı kanla yıkamazlar, su ile yıkarlar.
12. Karanlığa kurşun sıkılmaz.
13. Karda gezer izi belli olmaz.
14. Komşunun yarası duvardaki deliktir.
15. Karanlık evin çırası, ayın günün parası.
16. Kem söz sahibinindir.
17. Kimin arabasına binerse onun düdüğünü çalar.
18. Kimse ayranım ekşi demez.
19. Kirli çıkındır. İçinden ummadığın çıkar.
20. Kârı kesbet, mal’ı cem et, sakla pek. Ölürsen düşmana kalsın, dosta muhtaç olma tek.
21. Kör köre demiş cırt parmağım gözen.
22. Körün taşı rast gelmiş.
23. Köyden köye it ürmez.
24. Kenarına bak bezini al, anasına bak kızını al.
25. Kimse kimsenin nasibini yemez.
26. Karışlı kul çok yaşar.
27. Kârsız eli keserler.
28. Kötü komşu iyi hacet sahibi eder.
29. Kefil olanın eli cebinde gerek.
30. Keldir baldır.
31. Kuma köprüsünden geçilir, elti köprüsünden geçilmez.
32. Kargalar birbirini parçalar, mal sahibinin haberi yok.
33. Kayimkazık, dinine sikke batmaz.
34. Köydeki deliler, kördeki ölüler.
35. Kiminin aşı kiminin işi gerek.
36. Kapanın elinde kalır.
37. Kazan nerde kaynar, maymun orda oynar.

1. Lafla helva pişerse, deniz kadar yağı benden.
2. Laf torbaya sığmaz.
3. Lâmı cimi yok.
4. Lâlın dilinden sahibi anlar.
5. Laf vardır şahid ister, laf vardır şahidi belli.

1. Misafir misafiri, ev sahibi hiç birini istemez.
2. Mum yanmayınca pervane dolanmaz.
3. Misafir umduğunu değil bulduğunu yer.
4. Mal telef olacağına can telef olsun!
5. Martta tezek kuruya, Nisanda seller yürüye.
6. Merd olan ferd olsa da arkası pektir.
7. Maksad dönsün, kârından değil. (Dostlar alışverişte görsün)

1. Namazda gözü olmayanın ezanda kulağı olmaz.
2. Nerde çalgı, orada kalgı.
3. Nerde çalıntı, orda buluntu.
4. Ne oldum dememeli, ne olacam demeli.
5. Neyim necüğüm, ne dana böcüğüm.
6. Ne atarsan aşına, o çıkar kaşığına.
7. Ne yemedi bu diş, ne altı ne gümüş!
8. Nabza göre şerbet verilir.
9. Ne gelirse insana dili belâsıdır.
10. Ne şam’ın şekeri, ne Arabın üzümü.

1. Oğlan evinin haberi yok. Kız evinde kaşık şıkıltısı.
2. O kadar kumda oyna ki kıçan çöp batmıya.
3. Oğlum kızım, elim gözüm.
4. Ok değene bellidir.
5. Oturursa, ev önünde; giderse yol önünde.
6. Oğlan doğur kız doğur, hamurunu sen yuğur.
7. Oğlan evi, alana kadar, kız evi ölene kadar yalvarır.
8. Oğlan yaylı kız yerde.
9. Onbeşine giren kızı ya ere, ya yere vermeli.
10. Orak gibi doğru! (sahte doğruluk taslayanlar için)
11. Ok gibi eğriyi yabana atarlar, yay gibi eğriyi elde tutarlar.

1. Ölü gözünden yaş, imam evinden aş çıkmaz.
2. Ölü hortlamış mezarın suçu ne?
3. Ölümden tutar, sıtmaya razı eder.
4. Ölenle ölünmez.
5. Ölüme çare bulunmaz.
6. Ölüler zanneder ki diriler her gün helva yer.
7. Ölüye gider ağlar, düğüne gider oynar.
8. Öksüz hırsızlığa çıkar, ay akşamdan doğar.
9. Ölümü bekleyen yorulur.
10. Ölüsü olan bir gün ağlar, delisi olan her gün ağlar.

1. Parası olan bulgur kaynatır, parası olmayan bıyık oynatır.
2. Para bir yana dara bir yana.
3. Pilavdan dönenin kaşığı kırılsın.
4. Pun kuşu gibi pusmuş.
5. Picin babası sorulmaz.
6. Padişahın da arkasından söğerler.

1. Rüzgâr esmez yaprak oynamaz.

1. Sadaka saraydan çıkmaz.
2. Sözle pilav pişmez, tavayla yağ lâzım.
3. Sarımsağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamış.
4. Sıçra sıçan tutasın, üstün başın yırtasın.
5. Suyun yavaş akanından, insanın yere bakanından korkulur.
6. Su akar deli bakar.
7. Suya götürür susuz getirir.
8. Seven sevenin kuludur.
9. Su içene yılan değmez.
10. Saman altından su yürütür.
11. Sevinir gelin güveği, döğünür eldeki deli.
12. Sap yer saman çıkar.
13. Sakalı olamayanın sözü para etmez.
14. Soğan yiyenin ağzı kokar.
15. Su küçüğün sofra büyüğündür.
16. Selin ağzı tutulur. El’in ağzı tutulmaz.
17. Sahibi ölenin malı da ölür.

1. Şeb başka, şeker başka, rengi bir olsa da.
2. Şeyhi müridleri uçurur.

1. Tazıya tut, tavşana kaç der.
2. Tandır sıcakken ekmek tutar.
3. Tencerede pişirir kapağında yer.
4. Toydur, düğündür, bu da böyle bir gündür.
5. Tuzsuz aşım gaygusuz başım.
6. Tavuk kaza bakmış ardı yırtılmış.
7. Tarhanadır aşımız, saksağandır kuşumuz (Akşam yatıp, sabah dam kürümek işimiz. (kışın Harputlular için söylenirmiş)
8. Takdir tedbiri bozar.
9. Taş yerinde ağırdır.
10. Taş kayaya rastlarsa parçalanır.
11. Tut kelin perçeminden.
12. Tamtakır kuru bakır.
13. Tava delik taş delik, oda gitti üstelik.

1. Ucuz etin işgenesi olmaz.
2. Utanma pazar, dostluğu bozar.
3. Utan utanmazdan, arlan arlanmazdan.

1. Üstüme iyilik sağlık. (hayret ifade etmek için)
2. Üstümü unlu gördün değirmenci mi sandın.
3. Üğrük at kendi yemini arttırır.

1. Vakitsiz öten horozun başı kesilir.

1. Yoğun (Kalın) incelinceye kadar, incenin canı çıkar.
2. Yılan eğrilir bükülür, deliğine doğrulur.
3. Yılan deliğini tanır.
4. Yumurtadan çıkmış kabuğunu beğenmez.
5. Yoğun ince birimiş, zayıf ömrüm çürümüş.
6. Yiğit yiğiti gözünden tanır.
7. Yatsıdan sonra hoş geldin tatar ağası.
8. Yetim hakkı yenmez.
9. Yüz vermeğe gelmez, astar ister.
10. Yüz verdik aliye, geldi sıçtı halıya.
11. Yüzü hedik suyu ile yıkanmış. (arlanmazlar için)
12. Yüz güzelden bıktırır, huy güzele baktırır.
13. Yavaş yavaş gelen kıştan, güle güle gelen puşttan kork.
14. Yarım almadan tokmaklı (alınganlar için)

1. Zengin dağda aşar, züğürt düzde şaşar.
2. Zarar, yarıyadır.
3. Zincirli deli önde gider.
4. Zorla güzellik olmaz.
5. Züğürt düşünür, uyuz kaşınır.
6. Zulmile abad olanın ahırı berbad olur.
7. Zenginin ektiği, züğürdün ….. türer.
8. Zengin düşününceye kadar züğürt oğlunu everir.